درگاه تاندربولت (Thunderbolt) چیست؟ چه کاربردی دارد؟

همچنان که تکنولوژی با سرعتی باورنکردنی به تکامل خود ادامه می‌دهد، انتظار می‌رود که تقاضا برای انتقال سریع‌تر و ایمن‌تر داده‌ها از طریق کابل‌ها و اتصالات نیز ادامه داشته باشد. در گذشته، رابط‌های زیادی با وعده “دگرگون ساختن تجربه کاربری” پا به این عرصه گذاشته‌اند، اما تعداد کمی از آن‌ها موفق شدند که رضایت اکثر کاربران را جلب کنند. از خوش‌آوازه‌ترین این رابط‌ها، می‌توان بهThunderbolt  اشاره کرد. درگاه تاندربولت یا ثاندربولت از همان ابتدا، استانداردهای سرعت انتقال داده را زیر و رو کرد و برای نخستین بار، به ایده اتصال زنجیروار چندین دستگاه از طریق یک پورت جامه عمل پوشاند. از آنجا که قابلیت‌های این پورت برای بسیاری از افراد همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، ما تصمیم گرفتیم که در این مقاله به تعریف، کاربرد و مقایسه نسخه‌های مختلف Thunderbolt بپردازیم. با ما همراه باشید تا ببینیم که این فناوری نوآورانه چگونه شیوه سنتی اتصالات کامپیوتری ما را تغییر می‌دهد.

درگاه تاندربولت (Thunderbolt) چیست؟

Thunderbolt از زمان آغاز به کار خود در سال 2011، بارها دچار تغییر و تحول شده است. سفر درگاه تاندربولت با معرفی رسمی آن توسط اینتل با همکاری اپل آغاز شد و جهشی قابل توجه در فناوری نوین اتصالات را رقم زد. Thunderbolt برخلاف رابط‌های سنتی نظیر USB یا HDMI، چندین پروتکل را در یک پورت ترکیب کرده است؛ بنابراین، عملکرد و سازگاری بی‌نظیری دارد. از آنجا که برندهای مطرح جهانی در مسیر کاهش ابعاد لپ‌تاپ‌ و تعداد پورت‌های آن‌ حرکت می‌کنند، این رابط همه‌کاره به طور گسترده مورد استقبال قرار گرفت و پایه ثابت لپ تاپ‌های ظریف‌ساخت جهان است.

Thunderbolt از استاندارد‌های PCI Express (PCIe) و DisplayPort برای دستیابی به قابلیت‌های انتقال داده با سرعت بالا بهره می‌برد. با کمک PCIe، تاندربولت می‌تواند داده‌ها را با سرعتی فوق‌العاده، مستقیماً بین دستگاه‌ها جابه‌جا کند. از سوی دیگر، DisplayPort به انتقال سیگنال‌های ویدیویی با بیشترین وضوح می‌پردازد.

کاربرد پورت تاندربولت (Thunderbolt) چیست؟

تا این قسمت، با درگاه تاندربولت به عنوان یک رابط پرسرعت و چندمنظوره آشنا شدیم. این رابط که در اتصال انواع دیوایس به کامپیوتر و لپ‌تاپ‌ کاربردی گسترده دارد، چهار سری تغییرات اساسی را در 4 نسخهارائه داده و اکنون کاندیدی قدرتمند برای جایگزین کردن انواع رابط‌‌ها در دنیای دیجیتال به شمار می‌رود. به بیانی دیگر، هر پورت تاندربولت با سرعت و کیفیتی ایده‌آل با کابل‌ HDMI، کابل USB و کابل شارژ سازگاری دارد. در ادامه، جزئیات کاربردهای کلیدی این رابط را بررسی خواهیم کرد.

• انتقال داده با سرعت بالا

پورت تاندربولت در حال حاضر از سرعت انتقال داده تا 40 گیگابایت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند که تقریباً 4 برابر سریع‌تر از پورت USB 3.0  است. اگر با فایل‌های حجیم سروکار داشته باشید، می‌دانید که این سرعت بالا در پورت Thunderbolt یک موهبت به حساب می‌آید.

• قابلیت اتصال چند دستگاه به طور همزمان

با تکیه بر پهنای باند گسترده رابط تاندربولت، می‌توانید چندین دیوایس و گجت جانبی را به طور هم‌زمان به لپ‌تاپ خود متصل کنید. این قابلیت با حذف کابل‌های متعدد، نظم فضای کار شما را به مراتب افزایش می‌دهد.

• قابلیت زنجیره کردن یا daisy-chaining

با استفاده از قابلیت daisy-chaining، می‌توانید چندین دستگاه را به صورت زنجیره‌ای به یک پورت تاندربولت متصل کنید. این قابلیت برای افرادی که تمایل دارند چندین مانیتور را به لپ‌تاپ خود متصل می‌کنند، بسیار مفید خواهد بود.

• پشتیبانی از انواع دستگاه‌های جانبی

پورت تاندربولت از طیف گسترده‌ای از دیوایس‌های جانبی، از جمله هارد‌ اکسترنال، فلش مموری، کارت‌ گرافیک اکسترنال و گجت‌های دیگر پشتیبانی می‌کند. در واقع برای اتصال برخی لوازم جانبی مانند داک کارت گرافیک، راهی غیر از اتصال به رابط تاندربولت وجود ندارد.

• قابلیت شارژ دستگاه‌ها

کابل‌ و پورت‌ تاندربولت جایگزین مناسبی برای روش‌های انتقال برق و شارژ کردن باتری دیوایس‌ها محسوب می‌شوند. برای مثال، پورت تاندربولت 4 با پشتیبانی از استاندارد Power Delivery، می‌تواند دستگاه‌هایی مانند لپ‌تاپ را با حداکثر توان 100 وات شارژ کند. استاندارد Power Delivery علاوه بر سرعت شارژ بیشتر، از باتری در برابر جریان برق نیز محافظت می‌کند.

• پشتیبانی از اطلاعات ویدئویی و DisplayPort

Thunderbolt با پشتیبانی از DisplayPort علاوه بر انتقال برق و دیتا، امکان انتقال سیگنال‌های ویدیویی با وضوح بالا را فراهم می‌کند. یعنی کاربران می‌توانند بدون نیاز به آداپتورها یا کابل‌های HDMI اضافی، نمایشگرهای سازگار با Thunderbolt را مستقیماً به دستگاه‌های خود متصل کنند. جدیدترین نسخه‌های تاندربولت با نمایشگرهای 8K نیز سازگار هستند.

مقایسه نسخه‌های مختلف تاندربولت

در طول سال‌ها، Thunderbolt از طریق چندین نسخه تکامل یافته که هر کدام ویژگی‌ها و قابلیت‌های پیشرفته‌ای را به همراه داشته است. در اینجا مروری مختصر بر مشخصات این نسخه‌های کلیدی از Thunderbolt خواهیم داشت:

در سال 2020 منتشر شد، Thunderbolt 4 بر اساس پایه و اساس ساخته شده توسط Thunderbolt 3 ساخته شده و عملکرد، امنیت و ویژگی های ارتباطی پیشرفته ای را ارائه می‌دهد.

از نظر سازگاری، پورت‌های Thunderbolt 3 و Thunderbolt 4 کاملاً با دستگاه‌های Thunderbolt 1 و Thunderbolt 2 سازگار هستند، اگرچه ممکن است در برخی موارد به آداپتور یا کابل نیاز باشد. علاوه بر این، درگاه‌های Thunderbolt 3 و Thunderbolt 4 نیز با دستگاه‌های USB-C سازگار هستند و تطبیق‌پذیری و کاربرد آن‌ها را بیشتر می‌کنند.

بیشتر بدانید: اینتل تاندربولت 5 را با پهنای باند تا 120 گیگابیت بر ثانیه معرفی کرد

تاندربولت 1

تاندربولت 1 که در سال 2011 برای اولین بار در مک بوک پرو رونمایی شد، سرعت انتقال داده تا 10 گیگابیت بر ثانیه و پشتیبانی از چندین دستگاه را به طور همزمان فراهم می‌کرد.

تاندربولت 2

Thunderbolt 2 که در سال 2013 منتشر شد، سرعت انتقال را دو برابر کرد و به 20 گیگابیت بر ثانیه رساند؛ در عین حال، سازگاری با دستگاه‌های Thunderbolt 1 را حفظ کرد و نمایشگرهای k4 را نیز تحت پوشش خود گرفت.

تاندربولت 3

Thunderbolt 3 که در سال 2015 معرفی شد، نقطه عطفی را در تاریخچه این فناوری رقم زد و سرعت انتقال تا 40 گیگابیت در ثانیه را ارائه داد. ظاهر تاندربولت 3 نیز از نسخه‌های 1 و 2 به طور کلی متمایز شد و به کانکتور USB-C پیوست. از قابلیت‌هایی نظیر شارژ سریع با حداکثر توان 100 وات و اتصال دو نمایشگر 4k با نرخ بروزرسانی 60 هرتز، در این نسخه از اتصالات تاندربولت رونمایی شد.

تاندربولت 4

تاندربولت 4 به عنوان جدیدترین نسل از این پورت‌های پرسرعت، در سال 2020 معرفی شد و به عنوان یک آپدیت قابل توجه نسبت به نسل‌های قبلی، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. این پورت از سرعت انتقال داده 40 گیگابیت بر ثانیه، PCIe 4.0 برای عملکرد بهتر کارت‌های گرافیک خارجی و حافظه‌های SSD، رمزنگاری AES-256 برای افزایش امنیت، و قابلیت‌های جدیدی مانند پشتیبانی از دو مانیتور 4K یا یک مانیتور 8K را ارائه می‌دهد. علاوه بر این، تاندربولت 4 می‌تواند دیوایس‌ها را با حداقل توان 15 وات به طور سریع شارژ کند و با استاندارد USB4 نیز سازگاری داشته باشد.

تفاوت درگاه تاندربولت 3 و 4 چیست؟

از آنجا که هر دو پورت تاندربولت 3 و 4 از کانکتور USB-C استفاده می‌کنند و سرعت انتقال داده 40 گیگابیت بر ثانیه را ارائه می‌دهند، شاید برای شما هم جای سوال باشد که تاندربولت 3 و 4 در چه مواردی متفاوت هستند؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که تاندربولت 4 به دلایل زیر، انتخاب بهتری برای کاربران پیشرفته محسوب می‌شود:

• همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، تاندربولت 4 از دو مانیتور 4K یا تک مانیتور 8K پشتیبانی می‌کند؛ این در حالی است که تاندربولت 3 از جفت مانیتور 4K یا تک مانیتور 5K پشتیبانی می‌کند.
• فرایند شارژ کردن توسط تاندربولت 4، با حداکثر توان 100 وات صورت می‌پذیرد.
• تاندربولت 4 به شما اجازه می‌دهد که لپ‌تاپ خود را از با استفاده از یک موس یا کیبورد با اتصال Thunderbolt 4 روشن کنید؛ در حالی که تاندربولت 3 این قابلیت را ندارد.
• تاندربولت 4 با استفاده از PCIe 4.0 ، از پهنای باندی دو برابر بیشتر از تاندربولت 3 برخوردار است. این ویژگی برای استفاده از کارت‌های گرافیک اکسترنال و حافظه‌های SSD NVMe با سرعت بالا بسیار مفید واقع می‌شود.

مطالعه بیشتر: پورت‌های که هر لپ تاپی باید داشته باشد

تفاوت تاندربولت و USB Type-C

علیرغم شباهت ظاهری درگاه تاندربولت با پورت USB-C، این دو درگاه با هم تفاوت دارند. تفاوت اصلی بین Thunderbolt و USB Type-C این است که Thunderbolt یک فناوری اتصال داده و انتقال داده بسیار سریع است که توسط شرکت اینتل توسعه یافته، در حالی که USB Type-C یک نوع استاندارد اتصال فیزیکی است که توسط گروه USB Implementers Forum (USB-IF) عرضه شده و از طریق آن، امکان اتصال دستگاه‌های مختلفی مانند گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها، دستگاه‌های جانبی و غیره فراهم می‌شود.

در حال حاضر، Thunderbolt چندین نسخه دارد که هر یک دارای سرعت انتقال داده مختلفی هستند. این فناوری به طور معمول از رابط USB Type-C برای اتصال فیزیکی استفاده می‌کند، اما اینکه یک پورت USB Type-C را می‌توان به عنوان یک پورت Thunderbolt استفاده کرد و یا خیر، به میزان پشتیبانی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دستگاه مربوط است.

در کل، اگرچه هر دو فناوری از پورت USB Type-C برای اتصال فیزیکی استفاده می‌کنند، اما Thunderbolt از سرعت بیشتری برخوردار است و امکاناتی مانند پشتیبانی از دیسک‌های با سرعت بالا و اتصالات دوربین‌ها را فراهم می‌کند. همچنین تاندربالت 3 با usb c سازگار بوده و در صورتی که دستگاه USB Type-C را به پورت تاندربولت وصل کنید، از دستگاه پشتیبانی می‌کند.

در ادامه، لیست مهمترین تفاوت های تاندربولت و USB Type-C را بررسی می‌کنیم:

• پورت Thunderbolt حدود 2 الی 4 برابر سریع‌تر از USB Type-C است. در واقع تاندربولت 3 با سرعت انتقال با 40Gbps، دو برابرِ حداکثر سرعت سریع‌ترین پورت‌های usb c سرعت دارد.
• Thunderbolt با قابلیت پشتیبانی از چندین مانیتور، پیشتاز است، اما USB-C فقط در صورتی از مانیتورهای متعدد پشتیبانی می‌کند که ویژگی DisplayPort Alternate Mode را داشته باشد.
• درگاه Thunderbolt برخلاف USB C، از دستگاه‌های PCIe مانند کارت گرافیک های اکسترنال و هارد اکسترنال‌های پرسرعت نیز پشتیبانی می‌کند.

سوالات متداول

1. تاندربولت و USB-C چه تفاوتی دارند؟

تاندربولت و USB-C از نظر ظاهری یکسان هستند؛ اما هر کابل تایپ سی از استانداردهای تاندربولت پیروی نمی‌کند. به طور خلاصه، تاندربولت سریع‌تر و قدرتمندتر است؛ اما USB-C ارزان‌تر و در دسترس‌تر است.

2. تاندربولت تایپ سی چیست؟

تاندربولت تایپ سی به دو نسخه 3 و 4 این پورت اشاره دارد که در واقع تلفیقی از دو فناوری تاندربولت و USB-C محسوب می‌شود.

3. تاندربولت 4 چه کاربردی دارد؟

تاندربولت 4 یک پورت پرسرعت و همه کاره است که می‌تواند برای انتقال داده‌های حجیم، اتصال به مانیتورهایی با وضوح بالا، کارت گرافیک اکسترنال و شارژ کردن لپ‌تاپ مورد استفاده قرار بگیرد. این پورت با سرعت 40 گیگابیت بر ثانیه، دو برابر سریع‌تر از USB 3.2 بوده و می‌تواند تا دو مانیتور 4K یا یک مانیتور 8K را پشتیبانی کند. تاندربولت 4 برای طیف وسیعی از کاربردها از جمله ویرایش ویدیو، طراحی گرافیکی و بازی مناسب است.