همه هاردها از بخشی به نام سکتور تشکیل شده‌اند. سکتورها همیشه در معرض خطرند، تفاوتی ندارد آسیب فیزیکی مانند ضربه باشد یا یک مشکل نرم‌افزاری مانند ویروس، در هرحال سکتور با یک آسیب می‌تواند به بدسکتور تبدیل شود. بدسکتورها روند فعالیت هارد را مختل می‌کنند و در بدترین شرایط نیز موجب از کارافتادن دائمی آن می‌شوند. از این رو بسیار مهم است که بتوانید سکتور بد موجود در هارد را تشخیص دهید و رفع کنید. در ادامه بهترین روش‌های تشخیص بدسکتور هارد و نحوه تعمیر آن‌ها را با شما درمیان می‌گذاریم.
بدسکتور شدن هارد به چه معناست؟
واحدهای تقسیم‌بندی دیسک‌های مغناطیسی و نوری را سکتور (Sector) می‌گویند. حال اگر یکی از این دیسک‌ها خراب شود، به اصطلاح می‌گوییم این واحد بدسکتور یا سکتور بد است. این مشکل در بین هاردهای فیزیکی و یا حافظه‌های ssd یکسان است.
دلایل ایجاد بدسکتور
عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند موجب بدسکتور هارد شود. برای مثال، مشکلاتی که از قبل در هارد وجود داشته، ایرادات فیزیکی، نوسانات برق، مشکلات موجود در هد یا برد هارد و غیره شامل این عوامل می‌شود. البته گاهی هم هارد از ابتدا خراب بوده اما کاربر به دلیل ناآگاهی متوجه آن نمی‌شود و همان محصول خراب را خریداری می‌کند.
نشانه های بدسکتور هارد چیست؟
- صداهای عجیب غریب (در زمان روشن کردن کامپیوتر صداهای بدی را از داخل سیستم می‌شنوید)
- ارور دادن‌های مداوم (در زمان استفاده از هارد دائما با ارور متوجه می‌شوید، برای مثال صفحه آبی، طولانی شدن زمان باز شدن یک فایل و غیره جزو این ارورها محسوب می‌شود)
- بوت شدن کامپیوتر (اصولا زمانی که با ارور Sector not found روبرو می‌شوید، بدسکتور در حال رخ دادن است)
- اجرای خودکار Chkdsk (اسکن Chkdsk یکی از ابزارهای ویندوز است. در صورتی که به صورت خودکار رخ دهد و دائما در حال اسکن کردن هارد باشد، بدسکتور رخ میدهد)
- عدم کارکرد صحیح FDISK (FDISK یک ابزار مخصوص برای دستکاری کردن دیسک است. اگر این ابزار عمل عکس داشته باشد، بدکستور رخ میدهد)
- گیر کردن هارد در زمان فرمت شدن (اگر بخواهید هارد را فرمت کنید و این عمل با خطا روبرو شود، احتمالا هاردتان خراب شده است)
- کند شدن هارد
- عدم شناختن هارد در زمان نصب ویندوز
*نکته‌ای که باید به آن واقف باشید این است که همیشه احتمال خراب شدن هارد وجود دارد. پس حتی اگر همین حالا هاردتان کاملا سالم است، باز هم یک بکاپ دقیق از آن بگیرید. زیرا بدسکتور به یکباره اتفاق میفتد و احتمالا شما از زمان دقیق بروز خرابی هاردتان مطلع نیستید.
انواع بدسکتور
بدسکتور فیزیکی
در زمان بروز بدسکتور فیزیکی، یک اسیب فیزیکی رخ داده است. برای مثال ممکن است هارد خراش برداشته باشد یا گرد و غبار روی آن نشسته باشد. متاسفانه بدسکتور در این حالت قابل تعمیر نیست.
موارد زیادی می‌تواند موجب بروز بدسکتور فیزیکی شود. برای مثال گاهی هارد از همان اول مشکل سخت‌افزاری دارد. البته هاردهای HHD بیشتر از SSD در معرض خطر این نوع بدسکتورها هستند، زیرا بیشتر در معرض آسیب‌های فیزیکی قرار می‌گیرند.
بدسکتور نرم‌افزاری
در بدسکتور نرم‌افزاری، قسمتی از هارد وظایف خود را به درستی انجام نمی‌دهد. در این صورت سیستم عامل در هنگام خواندن اطلاعات آن قسمت، با ارور ECC مواجه می‌شود. این نوع از بدسکتورها گاهی رفع می‌شوند، گاهی نیز امکان درست کردن آن‌ها وجود ندارد. خرابی‌های نرم‌افزاری نیز ناشی از بروز مشکلات داخلی است. برای مثال اگر هارد شما در حال نوشتن اطلاعات باشد و به یکباره برق قطع شود، احتمال بروز بدسکتور نرم‌افزاری بالا می‌رود.
روش‌های مناسب تشخیص بدسکتور
Partition Properties
اولین روش مناسب این کار، Partition Properties نام دارد. از این روش میتوانید برای ویندوزهای 7، 8 و 10 استفاده کنید. نحوه کار این روش به اینصورت است که باید از طریق This PC برروی درایو مورد نظرتان کلیک راست کنید. سپس گزینه Properties را انتخاب و به سربرگ Tools بروید و گزینه Check را فشار دهید. در صورتی که هیچ خرابی در هاردتان وجود نداشته باشد، با پیام زیر روبرو می‌شوید.
(you don’t have to scan this drive – we haven’t found any errors in this drive. You can still scan this drive for errors if you want.)
در نهایت نیز لازم است روی Scan Drive کلیک کنید.
نرم افزار Macrorit Disk Scanner
برای استفاده از این روش، نرم افزار Macrorit Disk Scanner را دانلود کنید و بعد از باز کردن آن، درایو موردنظرتان را انتخاب کنید تا اطلاعات آن را نمایش دهد. علامت‌های قرمزی که در این نرم‌افزار نمایش داده شده به معنی بدسکتور است. اگر در قسمت پایین برروی گزینه فایل scan_log.tex کلیک کنید میتوانید به دلیل اصلی خرابی هاردتان دسترسی داشته باشید.
استفاده از نرم‌افزار HD TUNE
یکی دیگر از روش‌هایی که با استفاده از آن میتوانید خرابی هارد را تشخیص دهید، استفاده از نرم‌افزار HD TUNE است. این نرم‌افزار بسیار ساده یک آنالیزور مناسب است. برای استفاده از این برنامه مراحل زیر را انجام دهید.
- بعد از نصب و باز کردن نرم‌افزار، دکمه استارت را بزنید تا فرآیند آنالیز اغاز شود. بعد از اتمام آنالیز اطلاعات مناسبی درباره زمان دسترسی، مقدار مصرف پردازنده و حداکثر، حداقل و میانگین سرعت انتقال اطلاعات در اختیار شما قرار می‌گیرد. دو بخش دیگر این نرم‌افزار (Health) و (Error Scan) است. با توجه به اطلاعات بخش (Health) میتوانید مشکلات هارد خود را تشخیص دهید.ذبخش Error Scan نیز بدسکتور هارد شما را تشخیص میدهد.
راهکارهای رفع بدسکتور هارد
استفاده از نرم‌افزار HDD Regenerator
این نرم‌افزار یکی از روش‌هایی است که با استفاده از آن میتوانید بدسکتور هارد را رفع کند. برای استفاده از این نرم‌افزار در جهت تشخیص مشکل هارد عملیات زیر را انجام دهید.
- برنامه را اجرا کنید و از قسمت (Regeneration) گزینه (Start process under Windows) را انتخاب کنید.
- در همین حین تمام برنامه‌های دیگر سیستم را ببندید تا نرم‌افزار HDD Regenrator به همه قسمت‌های هارد دسترسی داشته باشد. (در صورت بروز خطای دسترسی گزینه Cance را انتخاب کنید)
- پنجره جدیدی برایتان باز می‌شود و شما در این مرحله باید گزینه دوم را انتخاب کنید سپس دکمه 2 را بزنید و در نهایت هم کلید اینتر را فشار دهید. در این قسمت اسکن نرم‌افزار به پایان رسیده و (بدسکتور ایجاد و بدسکتور بهبود یافته) را به شما نمایش میدهد.
- حال در این قسمت برای از بین بردن بدسکتورهای موجود در هارد، تمام مراحلی که نام بردیم را تکرار کنید با این تفاوت که به جای گزینه دوم، بر روی گزینه اول (یعنی Check and recover bad blocks) کلیک کنید.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم بهترین روش‌های تشخیص و رفع بدسکتورهای فیزیکی و نرم‌افزاری را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. اگر در این زمینه سوالات بیشتری دارید میتوانید با کارشناسان ما در بخش پشتیبانی سازگار ارقام در ارتباط باشید.
سوالات متداول
بدسکتور منطقی چیست؟
بدسکتور منطقی به این معناست که هارد از نظر نرم‌افزاری مشکل دارد و خرابی موجود حاصل یک آسیب فیزیکی نیست.
آیا روش‌های رفع مشکل بدسکتور برای مشکلات فیزیکی هم کارگشا است؟
خیر به هیچ عنوان نمی‌توان بدسکتورهای فیزیکی را رفع کرد و تنها امکان تعمیر بدسکتورهای نرم‌افزاری وجود دارد. هرچند که همه بدسکتورهای نرم‌افزاری هم قابل تعمیر نیستند.
